Julia Chuñil Catricura (70 urte) txiletar estatuko Los Rios eskualdeko Mafil udalean dagoen Putreguel komunitate maputxeko lehendakaria eta ingurugiroaren defendatzailea 2024eko azaroaren 8an desagertu zen, Egun horretan Julia bere txakurrarekin mendira behiak biltzera joan zenetik inork ez du berriro ikusi.
1850etik Txileko estatuaren eta armadaren laguntzarekin alemaniar jatorriko kolonoak maputxeen lur tradizionaletaz jabetu ziren. Kolonoen artean Carlos Andwanter, egun lur hoien jabea den Juan Carlos Morstadt-en arbasoa, bereiztu zen. 2011ean Juan Carlos Morstadt-ek Mafil udaleko maputxeen lurrak Scotia Bank-i erosi zizkion eta hoietan dagoen ohianeko zuhaitzak mozteari ekin zion. Maputxeak lurrak berreskuratzen saiatu arren hitzez baino indigenak babesteko CONADI (Corporación Nacional de Desarrollo Indigena) txiletar erakundeak eta epaileek lurjabearen alde egin dute.
2015ean 17 familia maputxek, tartean Juliarenak, lur hoiek okupatu zituzten. Haien helburua maputxeen bizimodu tradizionalari eustea eta komunitate jasangarri bat sortzeaz gain lurralde horren biodibertsitateaak jasaten ari den erasoengandik babestea da..eta horregatik lurjabearen zein estatuaren aldetik meatxuak, jazarpena eta erosketa saiakera ugari jasn behar izan dituzte. Borroka honetan Julia Chuñil lehen lerroan izan da.
2024 urtean Cau Cau films ekoiztetxeak gatazka honen inguruko dokumental bat burutu zuen: “Mafil Ni Pu Tukulpazugun. Relatos de Mafil”.
2025eko urtarrilaren 8an , Txileko 240 elkartek eta erakundek deituta nazioarte mailan Juliaren desagerketa argitzeko aldarrikapena babesteko mobilizazio bat burutu da.
“Mafil Ni Pu Tukulpazugun. Relatos de Mafil” dokumentala:
https://youtu.be/rt51BthaZtE?si=6CI4FOi3k5lrsBfb
https://buscandolakalle.wordpress.com/
Txileko enbaxadara bidaltzeko idatzia eredua:
Embajada de Chile
c/ Lagasca 88, sexta planta
28001 Madrid, España
Estimado Sr. Embajador
La defensora del medio ambiente y líder de la comunidad mapuche de Putreguel (comuna de Mafil, región de Los Rios) lleva desaparecida desde el pasado 7 de noviembre de 2024. La sra. Chuñil ha sido objeto de amenazas, intentos de atropello y sobornos por motivo por el que estamos sumamente preocupados por su paradero y su estado.
Desde ___________________________________________ de Euskal Herria – País Vasco (estado español), demandamos a las autoridades chilenas que garanticen y lleven a cabo con rigor y todos los recursos necesarios la búsqueda de la sra. Julia Cuñil y esclarezcan las circunstancias de su desaparición.
Continuaremos monitorizando el desarrollo de este caso así como todos aquellos que afectan a esta comunidad de Putreguel así como a otras comunidades mapuche que buscan recuperar sus usos y territorios tradicionales.
Atentamente
En Euskal Herria – País Vasco a ____________de _____ de 2025
Kartel eredua: